نماتدها، کرم هایی گرد و میکروسکوپی با بدنی بدون حلقه هستند که به وسیله قطعات دهانی سوزنی شکل (استایلت) خود خساراتی را به اندام های مختلف گیاهان نظیر ریشه ها وارد میکنند و به اصطلاح باعث مرگ خاموش گیاهان میشوند.
خطرناک ترین دسته نماتدها، نماتدهایی هستند که در بین ریشه گیاهان زندگی میکنند. آنها به صورت آزادانه در خاک حرکت و از ریشه گیاهان نیز تغذیه میکنند. یکی از مشکل ساز ترین نماتدهای ریشه گرهی با عامل Meloidogyne هستند.
این دسته از نماتدها به طیف وسیعی از محصولات اعم از سبزیجات، محصولات باغی، زراعی و زینتی حمله میکنند.
کنترل نماتدها بسیار دشوار است. آنها به وسیله خاک باغات آلوده و ابزار مکانیکی، قابلیت شیوع و انتقال به سایر نقاط را دارند.
مرحله تکامل نماتدها شامل یک مرحله تخم، چهار دوره لاروی و یک دوره بلوغ (حشره کامل) می باشد.
خسارت
این نماتدها با ایجاد برآمدگی‌های مشخصی به نام گال بر روی ریشه ها ایجاد خسارت میکنند. تشکیل چنین گال هایی به توانایی نگه داری آب و مواد‌غذایی ریشه ها آسیب جدی وارد میکند. گال‌ها میتوانند با ایجاد شکاف هایی در ریشه گیاهان موجب ورود عوامل بیماری‌زایی خاکزاد شوند.
نماتدها در دمای بالا، موجب ضعف عمومی گیاهان و زردی برگ‌ها میشوند که این علائم مشابه با علائم کمبود آب و مواد مغذی در گیاهان هستند.
مدیریت نماتدها در اراضی کشاورزی
همانطور که گفته شد کنترل نماتدها پیچیده می باشد و بهترین راه، پیشگیری از ورود آنها به باغات است.
مناسبترین راه جهت پیشگیری، رعایت بهداشت باغ با اقداماتی نظیر ضدعفونی کردن ابزار کشاورزی و انتخاب و کشت ارقام مقاوم و گواهی شده فاقد آلودگی به نماتد است. این امکان وجود دارد با اقداماتی نظیر آیش، تناوب زراعی و آفتاب‌دهی خاک، آلودگی های آن را کاهش داد.
این اقدامات اصولا جهت گیاهان یکساله و مساعدت در کاشت گیاهان چوبی موثر هستند. با استفاده از اصلاح کننده‌های خاک و تنظیم آبیاری، مقاومت گیاهان را نیز میتوان نسبت به نماتدها افزایش داد.
عنصر پتاسیم در افزایش مقاومت گیاه و استفاده از هیومیسول جنوبگان جهت ریشه زایی در پیشگیری از آلودگی نماتدها، موثر میباشند.